We geven hier een heel klein maar aansprekend businessmodelletje uit de businessbakkerij van Transitiereizen:

Stel, een wijk bestaat uit 1.000 huishoudens. Stel dat elk huishouden in de vijf zomermaanden één krop sla per week koopt en dat die krop sla € 1,- kost. Dan wordt er in deze periode voor € 20.000,- aan sla in deze wijk gekocht.

Stel nu dat er in deze wijk een langdurig werkloze is die op een ongebruikt groenstrookje van de gemeente een sla-akkertje zou willen organiseren. Da’s een mooi re-integratie traject. Kosten voor wat materialen en zaden: € 500,- op te brengen door de bewoners van de wijk (€ 0,50 per huishouden). Voor dit bedrag mag iedereen gratis sla komen oogsten op de akker (besparing voor de wijk: € 19.500,- waarvan de werkloze buurtbewoner € 5.000,- loon zou kunnen krijgen). Bijvangst: bewoners raken met elkaar in gesprek en worden uitgedaagd om meer van dergelijke projecten op te starten (boerenkool in de winter?).

De gemeente bespaart op het groenonderhoud in de wijk (want dat komt nu ten laste van het reïntegratietraject). De werkloze wijkbewoner doet relevante werkervaring op en reken maar dat hij of zij veel aanspraak en complimenten krijgt van de buurt (zingeving, waardering). Het milieu wint doordat er geen transportkosten voor sla meer gemaakt hoeven te worden van de veiling naar de supermarkt. De supermarkt loopt € 20.000,- omzet mis maar de marge op sla is niet € 20.000,- maar misschien € 2.000,-. De supermarkt kan op de groente afdeling ruimte maken voor andere producten met een hogere marge en zonder distributiekosten, bijvoorbeeld andere lokaal geproduceerde groente via nieuwe distributiesystemen zoals Food Value (www.foodvalue.nl). De overheid loopt ca. € 1.600,- aan btw op sla mis, maar bespaart € 5.000,- op de uitkering van de werkloze.

Dus, met een beetje creativiteit en hands on mentaliteit profiteert iedereen. Businessbakken noemen we dit, omdat we nieuwe verbindingen leggen, financieel als organisatorisch. We merken dat dat organisatorische (in de leefwereld) nog wel te doen is, zeker als je zo’n project op een kleine schaal uitvoert (bijvoorbeeld in een wijk). Maar achterliggend in de systeemwereld is dit nog heel erg lastig doordat budgethouders onderling geen waarde kunnen uitwisselen. Bijvoorbeeld btw en bijstandsuitkering. Wij zouden graag willen samenwerken met inwoners en gemeenten die willen pionieren met circulair begroten (budgetbreien).

Dit voorbeeld illustreert hoe een klein businessmodelletje al erg complex kan zijn. Door gewoon te beginnen los je die complexiteit stap voor stap op. Dus, begin met stap 1: het omspitten van een stukje grond en het rondvertellen van de bedoeling. Dan ontstaat stap 2 vanzelf.

Meer weten over community based businessmodellen en budgetbreien?
Neem contact op met Patricia van der Haak.